รู้จักกับ ผ้าขี้ริ้ววัว คือส่วนไหนของวัว ทำเมนูอะไรได้บ้าง?
หลาย ๆ คน คงเคยได้ยินคำว่า ผ้าขี้ริ้ววัว ที่เป็นเครื่องในวัว สามารถใส่ในอาหารได้หลายอย่าง บางคนเรียกว่า สไบนาง บทความนี้ SGE จะพาไปรู้จักกับ ผ้าขี้ริ้ววัว หรือสไบนาง ว่าคืออะไร? และอยู่ตรงส่วนไหนของวันกัน
รู้จักกับ สัตว์เคี้ยวเอื้อง กันก่อน
สัตว์เคี้ยวเอื้อง คือ สัตว์ที่เมื่อกินอาหาร หรือกินหญ้าเข้าไปแล้ว จะมีการขยอกเอาหญ้าที่กินเข้าไปนั้นออกมาเคี้ยวอีกครั้งหนึ่ง เรียกว่า เคี้ยวเอื้อง เช่น วัว ควาย แพะ แกะ เป็นต้น สัตว์เคี้ยวเอื้องพวกนี้ จะมีระบบย่อยอาหารแตกต่างไปจากคน และสัตว์อื่น ๆ คือ สัตว์เคี้ยวเอื้องจะมีกระเพาะ 4 กระเพาะ ได้แก่
- กระเพาะที่ 1 คือ รูเมน (Rumen) หรือ กระเพาะผ้าขี้ริ้ว เป็นกระเพาะส่วนแรกมีขนาดใหญ่มาก อาหาร หรือหญ้าที่กินเข้าไป จะอยู่ในกระเพาะนี้ก่อน และภายในกระเพาะนี้ ไม่มีเอนไซม์มาช่วยย่อย แต่มีจุลินทรีย์ต่าง ๆ หลายชนิด มาช่วยย่อยในเบื้องต้น เช่น ย่อยคาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน แล้วจุลินทรีย์ก็จะสะสม หรือใช้อาหารที่ย่อยแล้วเก็บไว้ภายในเซลล์ของจุลินทรีย์ เพื่อสร้างส่วนประกอบต่าง ๆ ของเซลล์จุลินทรีย์ ต่อมาหญ้าที่กินรวมทั้งจุลินทรีย์ก็จะเคลื่อนมาที่กระเพาะที่ 2
- กระเพาะที่ 2 คือ เรติคิวลัม (Reticulum) หรือ กระเพาะรังผึ้ง มีความจุประมาณ ร้อยละ 5 ของความจุกระเพาะทั้งหมด อยู่ติดกับส่วนหน้าของกระเพาะรูเมน จะทำหน้าที่ขยอกเอาหญ้าที่จุลินทรีย์ช่วยย่อยมาแล้วในเบื้องต้น จากกระเพาะรูเมนออกมาสู่ปาก เพื่อเคี้ยวอีกที ที่เรียกกันว่า เคี้ยวเอื้อง และหญ้าที่เคี้ยวเอื้องถูกบดให้ละเอียดมากขึ้น ก็จะเคลื่อนไปสู่กระเพาะที่ 3 ต่อไป
- กระเพาะที่ 3 คือ โอมาซัม (Omasum) หรือที่เราเรียกว่า กระเพาะสามสิบกลีบ ซึ่งภายในมีลักษณะเป็นแผ่นหลืบ ๆ ซ้อนกัน ทำหน้าที่กระจายอาหารให้เข้ากัน แล้วอาหารก็จะเคลื่อนไปสู่กระเพาะที่ 4 ต่อไป
- กระเพาะที่ 4 คือ อะโบมาซัม (Abomasum) เป็นกระเพาะแท้ เหมือนกับของคน หรือสัตว์อื่นที่ไม่เคี้ยวเอื้อง อาหาร หรือหญ้าที่ถูกย่อมมาก่อนแล้วตอนต้นพร้อมจุลินทรีย์ ก็จะถูกเอนไซม์ต่าง ๆ หลายชนิดย่อยต่อไป ต่อจากกระเพาะแท้ เป็นลำไส้เล็ก ซึ่งที่ลำไส้เล็กนี้ก็จะมีการย่อยด้วยเอนไซม์อีก อาหารที่ย่อยแล้ว ครั้งสุดท้ายก็จะแพร่เข้าสู้กระแสเลือดในบริเวณลำไส้เล็กนี่เอง และถูกลำเลียงไปยังเซลล์ต่าง ๆ ทั่วร่างกาย เหมือนกับคน และสัตว์อื่น ๆ นั่นเอง
ดังนั้น ผ้าขี้ริ้ว ของวัว คือ กระเพาะห้องแรกเรียกว่า รูเมน (Rumen) หรือ ผ้าขี้ริ้ว นั่นเอง เป็นกระเพาะที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีผนังยื่นออกมา เพื่อทำหน้าที่หมักอาหาร ด้วยจุลินทรีย์ ประเภทที่ย่อยสลายโปรตีนจากพืช ที่วัวกินเข้าไป และยังสามารถสำรอกอาหารออกมาเคี้ยวเอื้อง เพื่อบดเส้นใยให้ละเอียด ก่อนจะส่งต่อไปยังกระเพาะห้องต่อไปนั่นเอง
อ้างอิงข้อมูลจาก: digitalschool.club
แนะนำ เมนูผ้าขี้ริ้ววัว มีอะไรบ้าง?
เมนูก้อยมะนาวผ้าขี้ริ้ว
ส่วนผสม
- เนื้อวัว 500 กรัม
- ผ้าขี้ริ้ว 100 กรัม
- น้ำปลา 1 ทัพพี
- มะนาว 1 ทัพพี
- พริกป่น 1 ช้อนโต๊ะ
- ข้าวคั่ว 1 ช้อนโต๊ะ
- ผงชูรส 1 ช้อนโต๊ะ
- ผักเคียง เช่น ใบชะพลู ผักกาดแก้ว ใบสะระแหน่
ส่วนผสมผักใส่ลาบ
- หอมแดง
- ผักชี
- ต้นหอม
- ผักชีใบเลื่อย
- พริกสด
วิธีทำ
- หั่นเนื้อวัวเป็นชิ้นพอดีคำ เสร็จแล้วหั่น สไบนาง ลวกน้ำร้อน
- หั่นผักใส่ลาบ หอมแดง ผักชี ต้นหอม ผักชีใบเลื่อย พริกสด เตรียมไว้
- นำเนื้อวัวมาปรุงรส ด้วยน้ำปลา มะนาว ผงชูรส ข้าวคั่ว และพริกป่น
- จากนั้นใส่ผ้าขี้ริ้ววัว ผักใส่ลาบ คลุกเคล้าให้เข้ากัน ชิมรสตามชอบ
- ตักใส่จาน เสิร์ฟพร้อมผักเคียง อย่าง ใบชะพลู ผักกาดแก้ว ใบสะระแหน่ พร้อมเสิร์ฟ
สูตรจาก Wuddy Sukraksa
เมนูยำผ้าขี้ริ้ววัว
ส่วนผสม
- ผ้าขี้ริ้ว 300 กรัม
- พริกขี้หนู 3 ช้อนโต๊ะ
- น้ำปลา 3 ช้อนโต๊ะ
- น้ำมะนาว 3 ช้อนโต๊ะ
- น้ำตาลทราย 1 ช้อนชา
- หอมแดง ½ หัว
- มะเขือเทศ ½ ถ้วย
- ขึ้นฉ่าย
- ใบมะกรูด
วิธีทำ
- ใส่ใบกรูดลงไปในน้ำเดือด เพื่อลดความคาว ใส่ผ้าขี้ริ้วลงไปลวก 30 วินาที
- ทำน้ำยำ ใส่น้ำปลา ตามด้วยน้ำตาลทราย น้ำมะนาว พริกขี้หนู มะเขือเทศ และหอมแดง คนให้เข้ากันจนน้ำตาลละลาย
- ใส่ผ้าขี้ริ้วที่ลวกไว้ลงไป จากนั้น คลุกเคล้าให้เข้ากัน โรยขึ้นฉ่าย พร้อมเสิร์ฟ
สูตรจาก Wongnai
เมนูผ้าขี้ริ้วลวกจิ้ม
ส่วนผสม
- ทำน้ำจิ้มแจ่ว นำข้าวคั่ว เทใส่ถ้วย ตามด้วยน้ำปลา ผงชูรส ดีวัว (ถ้าไม่ชอบขม ก็ไม่ต้องใส่ดีวัว) คนให้เข้ากัน
- จากนั้นใส่ต้นหอม ต้นผักชีที่หั่นไว้ โรยหน้าตามลงไป
- หั่นน่องลายวัว และผ้าขี้ริ้ว สไบนาง เป็นชิ้นบาง ๆ เตรียมไว้
- ใส่น้ำเปล่าในหม้อ ตั้งไฟต้ม จากนั้นใส่ตะไคร้ หัวหอมแดงลงไป ตามด้วยใบมะกรูด เพื่อดับกลิ่นคาว
- พอน้ำเดือด ใส่เนื้อวัว ผ้าขี้ริ้ววัวลงไป ลวกให้สุกทั่วถึงกัน ประมาณ 2 นาที เมื่อสุกดีแล้ว ตักใส่จาน แล้วโรยหน้าด้วยต้นหอม ผักชีหั่น พร้อมน้ำจิ้มแจ่วที่เตรียมไว้ พร้อมเสิร์ฟ
เป็นอย่างไรกันบ้างกับ ผ้าขี้ริ้ววัว หรือ สไบนาง คงทำให้หลาย ๆ คน หายสงสัยกันแล้วใช่ไหมว่าคือส่วนไหนของวัว และผ้าขี้ริ้วนั้น ยังนำมารับประทานได้หลายเมนู ลองนำเมนูที่เราแนะนำ ไปลองทำกันดูนะ หรือถ้าหากอยากทำเมนูอาหารอีสานอื่น ๆ ขอแนะนำสูตรเมนู “ซอยจุ๊” ของดีคนอีสาน อร่อยแซ่บ ใครได้ลองอาจติดใจ ให้ได้ลองทำตามกันที่บ้าน รับรองว่า สายชอบกินดิบ น่าจะถูกใจ
อ่านบทความที่เกี่ยวข้อง :
30 มกราคม 2024
โดย
ลำดวน