รู้จัก “วานิลลา” ปลูกสร้างรายได้ ปลูกอย่างไรให้ได้ผลผลิตดี

รู้จักกับ วานิลลา

Vanilla มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ประเทศเม็กซิโก มีลักษณะเป็นฝักยาว สีเขียว คล้ายกับถั่วฝักยาว เป็นไม้เลื้อย สามารถเลื้อยพันขึ้นไปได้ถึง 10 เมตร ลำต้นกลม มีเส้นผ่านศูนย์กลาง ประมาณ 5-15 มิลลิเมตร สีเขียวออกตามข้อ ใบเดี่ยว  เรียงสลับ รูปขอบขนาน โคนใบมนกลม ปลายใบแหลม ช่อดอก มีหลายดอก ออกตามซอกใบ สีเขียวปนเหลืองอ่อน มีกลีบปากขอบย่น คล้าย ๆ ดอกกล้วยไม้ ฝักอ่อน สีเขียว แก่จัดสีเหลือง เมื่อฝักสุกเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล และมีกลิ่นหอม

สายพันธุ์ของวานิลลา มี 3 สายพันธุ์ คือ

1. Vanilla planifolia (Andrews.)
2. วานิลลอน Vanilla pompona
3. วานิลลาตาฮิติ Vanilla tahaitensis

วิธีปลูก วานิลลา

การปลูกวานิลลา ในโรงเรือน เหมาะสำหรับการปลูกเพื่อการค้า เพราะง่ายต่อการดูแลรักษา ป้องกันโรค และแมลงศัตรูพืช เกษตรกรสามารถควบคุมสิ่งแวดล้อมภายในและรอบ ๆ โรงเรือนได้ ทำให้ได้ผลผลิตสูง และมีคุณภาพดี ทำได้ดังนี้

การเตรียมโรงเรือน

• โรงเรือนปลูกวานิลลา ควรถ่ายเทอากาศได้ดี
• ใช้พลาสติกใสคลุมหลังคาโรงเรือน ช่วยกันแดดและฝน
• ใช้วัสดุกรองแสง เช่น สแลนกันแดด 50-70 เปอร์เซนต์
• การทำเสา หลักเลี้อย และค้าง ควรใช้วัสดุที่แข็งแรง และมีอายุการใช้งานได้นาน หรืออยู่ได้ถาวร เพราะวานิล มีอายุอยู่ได้ตั้งแต่ 10 ปีขึ้นไป ความสูงของหลักเลื้อย ไม่ควรเกิน 2 เมตร เพื่อความสะดวกในการเก็บเกี่ยว

การขยายพันธุ์ และการปลูก

• วานิลลานั้น จะขยายพันธุ์ด้วยวิธีปักชำเถาของลำต้น
• เลือกตัดเถาที่แข็งแรง มีความยาวประมาณ 10 เซนติเมตร ให้มีใบติดเถา 1 ใบ
• นำวัสดุปลูกใส่ลงในถุง และปักชำเถาลงไป หรือปลูกลงในแปลงปลูกให้ชิดหลักที่ใช้ยึดเกาะ เว้นระยะห่างระหว่างแถว 2.50 เมตร ระหว่างต้น 1.50 เมตร

วานิลลาจะออกดอกเมื่ออายุประมาณ 3 ปี หลังการปลูก และจะให้ดอกเต็มที่เมื่ออายุได้ 7-8 ปี หลังการปลูก ดอกวานิลลาออกเป็นช่อตามซอกใบ ช่อละประมาณ 6-15 ดอก ดอกวานิลลา จะบานจากโคนถึงปลายช่อ ครั้งละ 1-3 ดอก ออกดอกปีละ 1 ครั้ง ในเดือน พฤศจิกายน และจะบานในเดือน กุมภาพันธุ์

การผสมเกสร

เกษตรกรผู้ปลูกวานิลลา ต้องทำการผสมเกสรด้วยมือ ซึ่งดอกวานิลลา จะบานแค่ 1 วันเท่านั้น ช่วง 6 โมงเช้า ถึงเที่ยงวัน หากไม่มีการผสมเกสร ดอกจะร่วงโรยภายใน 1-3 วัน โดยวิธีผสมเกสร ใช้วัสดุปลายแหลม เขี่ยละอองเกสรตัวผู้ออกมา แล้วเปิดฝาปิดละอองเกสรตัวเมียออก ใส่ละอองเกสรตัวผู้ไปในช่องละอองเกสรตัวเมีย ควรเลือกผสมเกสรดอกที่อยู่บริเวณโคนช่อดอก เพราะดอกจะห้อยลง ฝักที่ได้จะชี้ตรง ในการผสมนี้จะได้ปริมาณ 4-8 ฝักต่อช่อ

การตัดฝักและเก็บเกี่ยว

หลังการผสมเกสรประมาณ 7-9 เดือน สามารถเก็บฝักได้ หรือถ้าอากาศเย็น อาจต้องรอถึง 12 เดือน เพราะวานิลลาชอบอากาศร้อนชื้น โดยใช้กรรไกรตัดกิ่งตัดเฉพาะฝักที่เปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหลือง ที่บริเวณปลายฝัก

การดูแลรักษา

• ให้น้ำ และให้ปุ๋ย พร้อมกัน อย่างสม่ำเสมอ สัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง
• เลี้ยงเถาขึ้นค้าง โดยบังคับเถาให้เลื้อยขึ้นค้างสูงไม่เกิน 2 เมตร

การแปรรูป Vanilla (วานิลลา)

ฝักวานิลลา ที่เก็บเกี่ยวแล้ว ต้องอบ หรือแปรรูป จึงจะนำไปใช้ได้ วิธีบ่มฝัก ทำได้ดังนี้

1. ควรฆ่าเชื้อ หรือทำให้เหี่ยว ด้วยการลวกในน้ำอุ่นอุณหภูมิ 65 องศาเซลเซียส นาน 4 นาที นำขึ้นสะเด็ดน้ำ
2. ห่อฝักที่ลวกแล้วด้วยผ้าสักหลาดสีดำ นำไปเก็บไว้ในกล่องไม้สน 24 ชั่วโมง
3. เมื่อครบกำหนด นำออกจากห่อไปตากแดด เรียงแผ่ออก ช่วงที่ร้อนจัดตั้งแต่ เที่ยง-บ่าย 2 โมง แล้วเก็บเข้ากล่องไม้สน ทำขั้นตอนนี้ซ้ำกันจนครบ 7 วัน **จำเป็นต้องใช้กล่องไม้สน เพราะไม่ทำให้กลิ่นของวานิลลาเปลี่ยน
4. เมื่อครบ 7 วัน ขั้นตอนต่อไป คือ การทำให้แห้งอย่างช้า ๆ โดยการวางฝักวานิลลาในตะกร้า ผึ่งไว้ในห้องที่อุณหภูมิห้อง 40 องศาเซลเซียสขึ้นไป สีฝักจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล
5. ขั้นตอนสุดท้าย คือ การปรับสภาพฝักวานิลลา โดยมัดฝักวานิลลารวมกัน มัดละไม่เกิน 200 กรัม ห่อด้วยกระดาษไข เก็บไว้ในกล่องไม้สน บ่มนานประมาณ 2 เดือน ฝักวานิลลาจะเกิดผลึก หรือวานิลลิน เป็นการสิ้นสุดการแปรรูป พร้อมนำไปใช้ได้

ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากวานิลลา สามารถแบ่งออกเป็น 4 ชนิด ได้แก่

1. วานิลาสกัด
2. วานิลาโอรีโอเรซิน
3. วานิลาแท้ และทิงเจอร์สำหรับทำน้ำหอม
4. ผงวานิลลา (vanilla powder)

จบไปแล้วกับ วานิลลา การปลูกวานิลลา ที่เรานำมาฝากกัน เมื่อรู้จักกับวานิลลากันมากขึ้นแล้ว ลองนำข้อมูลดี ๆ ที่เรามาแชร์กันนี้ ไปลองศึกษา แล้วลองปลูกกันดูนะจ๊ะ รับรองว่า คุ้มค่า ปลูกได้แบบยาว ๆ สร้างรายได้ได้แน่นอน

บทความดี ๆ ที่น่าสนใจ:

• รวมประโยชน์ “โกโก้” กินอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ
• วิธีปลูกมะนาวในกระถาง ให้ลูกดก เก็บกินเก็บขายได้ตลอดทั้งปี
• วิธี ปลูกมะละกอ ลูกดก โตไว ปลูกง่าย ไม่ต้องดูแลเยอะ
• “ปลูกผักตามฤดูกาล” มีผักกินตลอดปี ปลูกผักอะไรได้บ้าง?

ซึ่งทาง SGE ของเราก็มีสินค้า สินค้าทางการเกษตร หลากหลายแบบ ให้เลือกสรร ทั้งกระถางปลูกต้นไม้ กระบะปลูกต้นไม้ สแลนกันแดด รวมไปถึงเครื่องตัดหญ้า เครื่องสับหญ้า และอื่น ๆ อีกมากมาย รับรองสินค้าดี มีคุณภาพ ได้มาตรฐาน พร้อมบริการหลังการขายที่ประทับใจอย่างแน่นอน!!

เลือกชมสินค้า ได้ที่นี่เลย สินค้าทางการเกษตร

อ้างอิงข้อมูลจาก: หนังสือวารสารเคหเกษตร ฉบับเดือน พฤษภาคม 2562, m-group.in.th, gib.co.th