ผักโขม ประโยชน์ สรรพคุณ กินเยอะได้ไหม แก้โรคอะไรได้บ้าง?

ผักโขม ผักขม (Amaranth) ดีต่อสุขภาพอย่างไร? แก้โรคอะไรได้บ้าง? และมีข้อควรระวังอย่างไร? วันนี้ SGE จะพาไปหาคำตอบ พร้อมบอกข้อมูลที่น่าสนใจอื่น ๆ แบบจัดเต็ม รับรองว่าอ่านบทความนี้จบ ได้ข้อมูลครบแน่นอน!! 

• บำรุงน้ำนม / บำรุงคุณแม่หลังคลอด ผักโขมช่วยเพิ่มน้ำนม ดีต่อแม่ลูกอ่อนที่มีน้ำนมไม่เพียงพอ รวมถึงมีวิตามินเอ วิตามินซี ช่วยให้น้ำนมของคุณแม่สมบูรณ์ ทารกมีสุขภาพแข็งแรงขึ้นอีกด้วย
• ช่วยลดน้ำหนักและลดความอ้วน ผักขมเป็นผักที่ทานแล้วอิ่มเร็วและนาน ช่วยชะลอการดูดซึมไขมันในร่างกาย ทั้งยังมี สารซาโปนิน ที่ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล 
• ลดอาการปวดท้องประจำเดือน ผักโขมมีส่วนช่วยในการลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อในบริเวณช่องท้อง
• ลดความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง ทั้งมะเร็งเต้านม มะเร็งปอด และมะเร็งรังไข่ เนื่องจากมีสารต้านอนุมูลอิสระค่อนข้างสูง

• ลดความเสี่ยงเป็นโรคอัลไซเมอร์ ผู้สูงอายุที่รับประทานผักโขมเป็นประจำ จะช่วยลดความเสี่ยงของการเป็นโรคอัลไซเมอร์ได้ 

• ช่วยบำรุงสุขภาพของดวงตา ผักโขมมีวิตามินเอสูง ป้องกันความเสื่อมที่อาจเกิดกับดวงตา

• ช่วยกระตุ้นการขับถ่าย ผักโขมอุดมไปด้วยไฟเบอร์หรือกากใยอาหารปริมาณมาก ช่วยในการกระตุ้นการขับถ่ายในแต่ละวัน 

• บำรุงผิวพรรณ ชะลอความแก่ชรา ผักโขมมีสารที่ช่วยต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชะลอการแก่และตายของเซลล์ได้ดี

• บำรุงระบบไหลเวียนโลหิต เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของระบบหัวใจ ลดความเสี่ยงของการเป็นโรคหัวใจ

• ป้องกันภาวะเลือดไหลไม่หยุด ผู้ที่มีปัญหาในเรื่องของเลือดออกตามไรฟันบ่อยๆ ควรรับประทานผักโขม เพราะในผักขมมีวิตามินซี วิตามินเค ที่มีส่วนช่วยในการป้องกันภาวะเลือดไหลไม่หยุด
• ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน ให้มีสุขภาพที่แข็งแรง

• ดีต่อผู้ที่รับประทานมังสวิรัติ ผักโขมอุดมไปด้วยโปรตีนสูง แนะนำสำหรับผู้ที่ไม่รับประทานเนื้อ หรืออยู่ในช่วงของการงดรับประทานเนื้อทุกชนิด 

• ประกอบอาหารได้หลายเมนู ใบอ่อน ยอดอ่อน ต้นอ่อน นำมาลวกหรือต้มให้สุก หรือจะนำมาต้ม ผัด แกง ทอด ได้ตามต้องการ 

• ทั้งต้น : ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ, ดับพิษร่างกาย, แก้อาการแน่นท้อง, ปวดท้องประจำเดือน, รักษาฝี กลาก เกลื้อน, แผลพุพอง, ผดผื่นคัน, รักษาโรคริดสีดวงทวารและจมูก, แก้รำมะนาด
• ราก : ถอนพิษไข้, ใช้รักษาโรคริดสีดวงทวารและจมูก
• ลำต้น : แก้อาการแน่นหน้าอก, ไอหอบ, แก้อาการบิด มูกเลือด
• ใบ : ช่วยรักษาแผลพุพอง (การใช้ผักโขมเพื่อสรรพคุณทางยา ควรศึกษาข้อมูลและปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อน)

ข้อควรระวังของผักโขม

ผักโขม เป็นหนึ่งในผักที่ ไม่ควรรับประทานสด ในปริมาณที่มากเกินไป

• ผักโขมดิบมี “กรดออกซาลิก” (Oxalic Acid) ค่อนข้างสูง หากกินเยอะเกินไป จะขัดขวางการดูดซึมธาตุแคลเซียม 
• ผักโขมมีไฟเบอร์สูง หากกินมากเกินไป ก็อาจก่อปัญหาที่กระเพาะอาหาร มีแก๊ส ท้องอืด เป็นตะคริว 
• สำหรับผู้ที่เป็น โรคนิ่ว โรคเกาต์ โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ กลุ่มผู้ที่สะสมปริมาณของแคลเซียม ควรเลี่ยงการรับประทานผักโขมในปริมาณมาก
• ผู้ที่รับประทานยากลุ่มต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น aspirin, warfarin ไม่ควรทานเยอะ เพราะผักโขมจะไปต้านยา เสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้

กินผักโขมยังไงให้สุขภาพดี?  

ผักโขมควรทำให้สุก เพื่อทำลายกรดออกซาลิก โทษต่าง ๆ จะหายไปในทันที มีคำแนะนำว่าการปรุงอาหารด้วยวิธีการทอด การคั่ว จะช่วยลดปริมาณสารออกซาเลตได้ดีที่สุด แต่การนำไปนึ่งหรือต้มจะช่วยลดลงได้ในระดับหนึ่ง

ผักโขม 100 กรัม ให้พลังงานทั้งหมด 23 กิโลแคลอรี

แหล่งข้อมูลประกอบ: Calforlife

ชื่อวิทยาศาสตร์

Amaranthus lividus

ชื่อสามัญ

Amaranth / Amaranth green

กลุ่มพันธุ์ปลูก

Amaranthaceae

ถิ่นกำเนิด

แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ / แอฟริกาตะวันตก

ผักโขม หรือ ผักขม (Amaranth) เป็นผักที่ขึ้นตามแหล่งธรรมชาติไม่ว่าจะเป็นริมทาง ป่าละเมาะ ป่ารกร้าง รวมทั้งสวนผักผลไม้เป็นต้น ผักขมยังได้รับการนิยมนำมาประกอบอาหารได้หลากหลายเมนู เช่น ผัดผักโขม แกงจืดผักโขม ผักโขมอบชีส ขนมปังหน้าผักโขมอบชีส เป็นต้น

ลำต้น

ผักโขมเป็น พืชล้มลุก ลักษณะเป็น ไม้พุ่มเตี้ย สูงประมาณ 30 – 150 ซม. ลำต้นอวบน้ำตั้งตรง มีหนาม บางพันธุ์ก้านมีสีแดง

ใบ

ใบเดี่ยว ใบยาวรี รูปร่างคล้ายหัวใจ บางชนิดเป็นรูปไข่คล้ายสามเหลี่ยม ผิวใบเรียบหรือมีขนเล็กน้อย หลังใบเป็นคลื่นเล็กน้อย

ดอก 

ดอกมีสีเขียวและสีม่วงอมเขียว ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกย่อยเรียงตัวอัดแน่น เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาล

เมล็ด

เมล็ดกลม ขนาดเล็ก สีน้ำตาลเกือบดำ 

สายพันธุ์ผักโขม มีมากกว่า 70 สายพันธุ์ทั่วโลก แต่สายพันธุ์ที่พบในประเทศไทย และนิยมนำมารับประทาน มีดังนี้

ผักโขมสวน หรือ ผักโขมสี (Joseph’ s coat, Red amaranth) ใบมีรูปไข่ ปลายใบมน โคนใบสอบ ใบมีสีเขียว เส้นกลางใบมีสีแดง เมื่อปรุงสุกจะมีสีแดงอมม่วงและมีน้ำสีม่วงไหลออกมา ส่วนสายพันธุ์ Joseph’s coat ตรงยอดจะมีสีเหลืองและมีสีแดงที่โคนของใบ

ผักโขมไทย ผักโขมหัด (Slender amaranth) สูงประมาณ 0.5 – 2 ฟุต ใบเป็นรูปไข่หรือสามเหลี่ยมขนมเปียกปูน ตามเส้นใบมีขน ออกดอกเป็นช่อตามซอกใบและปลายยอด

ผักโขมหนาม (Spiny amaranth) อายุสั้นประมาณ 2 – 4 เดือน (นิยมเรียกว่าพืชที่มีอายุปีเดียว) เมื่อออกดอก ติดเมล็ดแล้วก็จะค่อยๆ เหี่ยวแห้งตาย ลำต้นมีหนามแหลมตามข้อ 1 – 2 เซนติเมตร

ผักโขมจีน (Chinese Spinach) เป็นชื่อเรียกในสหรัฐอเมริกา เพื่อให้แตกต่างจากผักขมฝรั่ง (Spinach/ English Spinach) ใบมีสีเขียวอ่อน ก้านยาวเรียว

คนไทยเรียกผักชนิดนี้รวมเป็น ผักขมซึ่งจริง ๆ แล้ว ผักโขมฝรั่ง หรือ ปวยเล้ง อยู่ในสกุล Spinacia ซึ่งเป็นคนละกลุ่มกับผักโขมอย่างสิ้นเชิง อย่างไรก็ตาม ผักโขมฝรั่ง ได้รับความนิยมในการนำมาประกอบอาหารเป็นอย่างมาก 

ผักขม เป็นพืชที่ชอบแดด ปลูกได้ตลอดทั้งปี ดูแลง่าย ไม่ค่อยพบโรคพืชและแมลงมารบกวน

จบไปแล้วกับข้อมูลที่น่าสนเกี่ยวกับ “ผักโขม” ทั้งประโยชน์ สรรพคุณ ข้อควรระวัง และสายพันธุ์ที่นิยมรับประทาน หวังว่าเพื่อน ๆ จะรู้จักพืชชนิดนี้มากขึ้น และรับประทานได้อย่างปลอดภัยที่สุด!

• มะขามป้อม ประโยชน์ โทษ ควรกินวันละกี่ลูก?
• อะโวคาโด กินทุกวันดีไหม? กินตอนไหนดี?
• ปลูกผักกินเองโตไว ทำง่าย ๆ ได้ที่บ้าน
• รวม 15 “เมล็ดพืช” กินได้ มีอะไรบ้าง?