รู้จักกับ กระวาน สมุนไพรไทย สรรพคุณ และประโยชน์มากมาย

กระวาน เครื่องเทศยอดนิยมอย่างหนึ่งของไทย ด้วยมีกลิ่นหอม ทั้งส่วนใบและเมล็ด จึงนิยมนำมาทำเป็นส่วนประกอบในเมนูอาหารสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นแกงมัสมั่น แกงเนื้อ สตูต่าง ๆ ทั้งแบบไทยและเทศ แต่รู้หรือไม่ว่า นอกจากความโดดเด่นในเรื่องของกลิ่นแล้ว มันยังมีสรรพคุณที่น่าทึง และประโยชน์ที่คุณอาจคาดไม่ถึง หากใครอยากรู้ว่า กระวานมีดีอะไรอีกบ้าง SGE มีคำตอบ พร้อมพาคุณไปรู้จักทุกแง่มุมที่เกี่ยวข้องกับพืชสมุนไพรชนิดนี้

กระวาน คืออะไร?

กระวาน เป็นพืชชนิดหนึ่ง ที่มักนิยมนำมาทำเป็นเครื่องเทศสำหรับเพิ่มรสชาติและกลิ่นหอมให้กับอาหาร มี 2 ชนิดด้วยกันคือ กระวานเทศ ลักษณะเด่นคือ ผลจะมีลักษณะแบนรี พบมากในอินเดีย ศรีลังกา แทนซาเนียและกัวเตมาลา กับ กระวานไทย ผลจะมีลักษณะค่อนข้างกลม พบมากในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในประเทศไทยและอินโดนีเซีย

ด้วยความเป็นเครื่องเทศที่สามารถใช้ทำอาหารได้หลากหลาย ทั้งของคาวและของหวาน ในแบบไทยหรือต่างประเทศก็ได้ จึงทำให้กระวานไทยเป็นสินค้าส่งออกสำคัญที่สร้างรายได้ปีละหลายล้านบาทให้กับประเทศเลยทีเดียว

กระวานพันธุ์อะไร นิยมใช้มากที่สุด

คนไทยจะนิยมใช้กระวานไทยเป็นหลัก เนื่องจากหาได้ง่าย และมีคุณภาพดี โดยกระวานที่มีคุณภาพดีที่สุด คือ กระวานจันทบุรี รองลงมาคือ กระวานสงขลา และ กระวานสุราษฎร์ธานี

ส่วนไหนของ กระวาน ที่นิยมนำมาใช้ทำอาหาร

กระวานสามารถนำมาใช้ทำอาหารได้ ทั้งส่วนใบ ผล และเมล็ดของกระวาน

ส่วนไหนของ กระวาน ที่นิยมนำมาใช้เป็นยาสมุนไพร

สามารถนำมาใช้ได้แทบทุกส่วน ตั้งแต่ราก หัว หน่อ เปลือกต้น แก่น กระพี้  ไปจนถึงผลและเมล็ดกระวาน โดยผลนั้น มักใช้ผลแก่ที่มีอายุประมาณ 4-5 ปี มาทำเป็นยาสมุนไพร

สรรพคุณของกระวาน

1. แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียดแน่นท้อง

ตำรายาไทย ระบุไว้ว่า ผลแก่ของกระวาน ที่มีอายุ 4-5 ปีขึ้นไป สามารถใช้รักษาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียดแน่นท้องได้ นอกจากนี้ ยังใช้ผสมกับยาถ่ายเพื่อบรรเทาอาการคลื่นไส้อาเจียนได้อีกด้วย ซึ่งภายหลัง คณะกรรมการแห่งชาติด้านยา ก็ได้บัญญัติให้องค์ความรู้นี้ อยู่ในบัญชียาสมุนไพร ที่ชื่อว่า ยาธาตุบรรจบ มีส่วนประกอบของผลกระวานไทย และสมุนไพรชนิดอื่นๆ ใช้เป็นยาสำหรับรักษากลุ่มอาการทางระบบทางเดินอาหาร อาการท้องอืดเฟ้อ อาการอุจจาระธาตุพิการ หรือ ท้องเสียที่ไม่ติดเชื้อโดยเฉพาะ

2. ลดไข้ แก้เสมหะ

นอกจากช่วยรักษาโรค ในกลุ่มระบบทางเดินอาหารไม่เป็นปกติแล้ว กระวานยังสามารรถใช้ลดไข้ แก้เสมหะได้ ตามที่หนังสือพิกัดยาไทยได้ระบุให้ กระวาน เป็นส่วนประกอบในยาพิกัดตรีธาตุ ประกอบด้วย กระวาน ดอกจันทน์ และอบเชย ใช้เป็นยาแก้ธาตุพิการ แก้ลม แก้เสมหะ แก้ไข้  กับยาพิกัดตรีทุราวสา ประกอบด้วย ผลกระวาน ผลโหระพาเทศ ผลราชดัด ใช้เป็นยาแก้เสมหะ แก้ลม บำรุงน้ำดี แก้พิษตานซาง เป็นต้น

3. ช่วยต้านเชื้อไข้มาลาเรีย

จากการศึกษาวิจัย พบว่า เมล็ดกระวานไทย มีสารโมโนเทอร์ปีน 3 ชนิด คือ เมอร์ทีนาล เมอร์ทีนอล และ ทราน-ไพโนคาร์วีออล ที่สามารถใช้ต้านเชื้อมาลาเรียได้ โดยให้ค่า EC50 (ความเข้มข้นของยาที่สามารถฆ่าเชื้อได้ 50%) อยู่ในช่วง 10 -5- 10 –8 กรัมต่อมิลลิลิตร จึงอาจสันนิษฐานได้ว่า กระวานไทย สามารถใช้ต้านเชื้อและรักษาผู้ป่วยโรคไข้มาลาเรียได้

4. มีฤทธิ์ยับยั้งอาการภูมิคุ้มกันบกพร่อง

กระวานสามารถใช้เพื่อรักษาอาการภูมิคุ้มกันบกพร่องได้ เมื่อผลการทดลองในสัตว์พบว่า มันสามารถช่วยยับยั้งการทำงานของคอมพลีเมนต์ ซึ่งเป็นโปรตีนสำคัญในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ไม่ให้เกิดความผิดปกติ จนทำให้เม็ดเลือดแดงแตกได้ จึงอาจสะท้อนถึงความสามารถในการยับยั้งและช่วยรักษาโรคภูมิคุ้มกันบกพร่องได้ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากผสมกับสารสกัดสมุนไพรอื่น ๆ อีก 53 ชนิด และยังเป็นผลการทดลองในสัตว์ ยังไม่มีงานศึกษาในคนหรือผู้ป่วยจริง ๆ ทำให้อาจต้องรอผลการศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันถึงประสิทธิภาพในการรักษาต่อไป

5. ต้านเซลล์มะเร็งได้

เมื่อทำการทดลอง โดยให้หนูที่ถูกเชื้อที่ก่อให้อาการระคายเคืองคล้ายกับเซลล์มะเร็งในกระเพาะอาหารและตามผิวหนังรับประทานกระวานเข้าไป ผลการทดลองพบว่า หนูมีอาการระคายเคืองน้อยลง และมีอาการดีขึ้น ซึ่งอาจแสดงให้เห็นถึง ความสามารถในการต้านเซลล์มะเร็งของกระวาน อย่างไรก็ตาม เนื่องจากยังเป็นผลการทดลองในสัตว์ ยังไม่มีงานศึกษาในคนหรือผู้ป่วยจริง ๆ ทำให้อาจต้องรอผลการศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันถึงประสิทธิภาพในการรักษาต่อไป

6. ลดการแข็งตัวของเลือด บำรุงสุขภาพหัวใจ

มีงานวิจัยงานหนึ่งพบว่า เมื่อนำตัวอย่างเกล็ดเลือดของผู้ที่มีสุขภาพดี มาใส่สารที่ทำให้เลือดแข็งตัว ก่อนจะเติมสารสกัดกระวานลงไป ผลปรากฏว่า กระวานช่วยลดการแข็งตัวของเลือดได้ จึงอาจแสดงให้เห็นได้ว่า กระวานช่วยลดการแข็งตัวของเลือด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดได้

นอกจากนี้ มันยังช่วยบำรุงสุขภาพหัวใจด้วย เมื่อผลการทดลองในหนูทดลองพบว่า เมื่อให้กลุ่มหนึ่งกินกินสารสกัดกระวานติดต่อกัน 30 วัน หลังจากนั้น ฉีดสารที่มีฤทธิ์ทำให้หัวใจทำงานผิดปกติเข้าไป ผลปรากฏว่า หนูที่กินสารสกัดกระวานเกิดอาการหัวใจทำงานผิดปกติน้อย จึงอาจกล่าวได้ว่า กระวานมีคุณสมบัติบำรุงกล้ามเนื้อหัวใจและป้องกันปัญหาสุขภาพหัวใจได้ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากยังเป็นผลการทดลองในสัตว์ ยังไม่มีงานศึกษาในคนหรือผู้ป่วยจริง ๆ ทำให้อาจต้องรอผลการศึกษาเพิ่มเติม เพื่อยืนยันถึงประสิทธิภาพในการรักษาต่อไป

กระวาน นำมาใช้ประโยชน์อย่างไรได้บ้าง

1. นำมาใช้ประกอบอาหาร

เราสามารถใช้ส่วนใบ ผล และเมล็ดของกระวานมาใช้ประกอบอาหารได้ ไม่ว่าจะเป็นของคาว ของหวาน ทั้งอาหารไทยและต่างประเทศ โดยใบและผลของกระวานนั้น นิยมใส่ในเมนูแกง ซุป สตู ต้ม ตุ๋น ต่าง ๆ ส่วนเมล็ดนั้น สามารถนำมาโรยหรือบดเป็นผง ลงบนขนมปัง ขนมเค้ก หรือ คุ้กกี้ เพื่อเพิ่มกลิ่นหอมได้

2. ใช้เป็นยารักษาโรค

ด้วยมีคุณสมบัติในการช่วยรักษาโรคต่าง ๆ ได้มากมาย ทำให้ยังคงมีคนนำเอากระวานมาทำเป็นยารักษาโรค  โดยวิธีทำ จะใช้ผลกระวานแก่จัดประมาณ 6-10 ผล (0.6-2 กรัม) มาตากแห้ง แล้วบดเป็นผง  รับประทาน  ครั้งละ 1-3 ช้อนชา  หรือจะนำไปต้มกับน้ำ  1 ถ้วยแก้ว  เคี่ยวให้เหลือครึ่งถ้วยแก้ว  รับประทานครั้งเดียว หรือ นำไปชงกับน้ำอุ่น แล้วดื่มก็ได้

3. ทำเป็นน้ำมันหอมระเหย

เพราะผลแก่และเมล็ดของกระวาน มีน้ำมันหอมระเหยเป็นส่วนประกอบ 5-9 % จึงทำให้มีการนำผลกระวานมาแปรรูปทำเป็นน้ำมันหอมระเหย โดยการกลั่นด้วยไอน้ำ ซึ่งน้ำมันกระวานที่ได้นั้น ยังสามารถนำไปแต่งกลิ่นเหล้า เครื่องดื่มต่าง ๆ รวมถึงน้ำหอมประเภทอื่น ๆ ได้อีกด้วย

หากใครต้องการใช้ กระวาน โดยเฉพาะในส่วนของเมล็ด ไม่ว่าจะเพื่อประกอบอาหาร หรือ ใช้เป็นยารักษาโรค แล้วอยากได้ตัวช่วยที่ทำให้สามารถบดเมล็ดกระวานออกมาได้ละเอียด พร้อมใช้งานได้อย่างรวดเร็ว ขอแนะนำ เครื่องบดสมุนไพร ของ SGE มีใบมีดคู่ทำจากสแตนเลส ทำให้บดสมุนไพรทุกชนิดได้อย่างละเอียด ด้วยกำลังปั่นเร็วสูงสุดมากกว่า 32,000 รอบ/นาที คุณจึงสามารถบดทุกอย่างให้เป็นผงละเอียดได้ภายใน 5-10 วินาทีเท่านั้น รองรับได้ตั้งแต่ข้าว สมุนไพร ธัญพืช และเครื่องเทศหลากชนิด พร้อมนำไปทำอาหาร หรือ ทำขายเป็นเครื่องเทศสำเร็จรูปได้ทันที

หากสนใจ เครื่องบดสมุนไพร ของ SGE สามารถคลิกดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ https://www.sgethai.com/powder-grinder/ หรือ สอบถามผ่านทาง โทรศัพท์ หรือ Line ของเราได้เลย

บทความอื่น ๆ ที่น่าสนใจ

• ดีปลี สมุนไพรไทย ประโยชน์น่าทึ่งที่ไม่ค่อยมีใครรู้
• โหระพา สมุนไพรสุดยอดประโยชน์ที่ห้ามพลาด