รู้จัก ผำ หรือ ไข่ผำ วัตถุดิบพื้นบ้านโปรตีนสูง เลี้ยงง่าย สร้างรายได้เสริม

อีกหนึ่งวัตถุดิบพื้นบ้าน ที่หลาย ๆ คนอาจจะยังไม่คุ้นหูอย่าง “ไข่ผำ หรือ ผำ” หรือที่เรียกกันในฉายา กรีนคาเวียร์ (Green Caviar) ที่กำลังจะดันให้เป็น Supper food ระดับโลกเลยทีเดียว มีประโยชน์ และคุณค่าทางสารอาหารมากมาย บทความนี้ SGE จะพาไปรู้จักกับผำ หรือไข่ผำ คืออะไร? ประโยชน์เป็นอย่างไร? สามารถเลี้ยงเป็นรายได้เสริมได้อย่างไร? ตามไปดูกัน

รู้จักกับ ไข่ผำ คือ

ผำนั้น เป็นพืชน้ำ มีสีเขียว เม็ดกลมขนาดเล็ก คล้าย ๆ ไข่ปลา มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ 0.1-0.2 มิลลิเมตร กระจายคลุมเหนือผิวน้ำเป็นแพ มักจะขึ้นอยู่ตามแหล่งน้ำที่เป็นน้ำนิ่ง เช่น บึง และหนองน้ำธรรมชาติทั่วไป จัดเป็นพืชดอกไม่มีรากและใบ จะมีมากในแหล่งน้ำธรรมชาติที่ไม่มีน้ำไหลเวียน เวลาเก็บไข่ผำ ต้องใช้สวิงช้อนขึ้นมา แล้วล้างให้สะอาด ก่อนจะนำไปปรุงทำอาหาร เป็นพืชผักพื้นบ้านที่ชาวบ้านนิยมนำไปประกอบอาหารกันมานานตั้งแต่สมัยโบราณ เช่น แกง ผัด หรือใส่เป็นส่วนประกอบของอาหาร เพื่อเพิ่มรสชาติให้มีความหอม มัน อร่อย มากยิ่งขึ้นนั่นเอง

ไข่ผำนั้น จัดเป็นผักพื้นบ้านที่คนชนบทภาคเหนือ และอีสาน นิยมใช้เป็นอาหาร มีรสมัน มีโปรตีนสูงมาก ถึง 40 เปอร์เซ็นต์ ของน้ำหนักแห้ง โดยปริมาณโปรตีน จะคล้ายคลึงกับถั่วเหลือง ซึ่งสูงกว่าไข่ และเนื้อ แต่ปริมาณโปรตีน จะไม่สม่ำเสมอขึ้นกับแหล่งที่อยู่ โดยจะแปรผันไปตามปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ด้วย

คุณค่าทางโภชนาการของไข่ผำ

ไข่ผำประมาณ 100 กรัม ให้พลังงาน 8 กิโลแคลอรี ประกอบด้วย

• เส้นใย 0.3 กรัม
• แคลเซียม 59 มิลลิกรัม
• ฟอสฟอรัส 25 มิลลิกรัม
• เหล็ก 6.6 มิลลิกรัม

นอกจากนี้ ยังมีวิตามินA, B1, B2, วิตามินซี, ไนอะซิน และมีกรดอะมิโนที่จำเป็นหลายชนิด เช่น ลิวซีน, ไลซีน, วาลีน, ฟีนิวอลานีน, ธีโอนีน, ไอโซลิวซีน และมีเบต้าแคโรทีนสูงมาก ส่วนคลอโรฟิลล์ในผำ เป็นสารสีเขียว ที่พบในพืช โครงสร้างมีลักษณะคล้ายฮีม ที่อยู่ในฮีโมโกลบิน ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในเลือดนั่นเอง

ประโยชน์ของไข่ผำ

ไข่ผำจัดได้ว่า มีคุณค่าทางอาหารสูง ควรส่งเสริมให้มีการผลิต และบริโภคมากยิ่งขึ้น

• มีโปรตีนสูงไม่แพ้ถั่วเหลือง มีโปรตีน 40% ของน้ำหนักแห้ง ช่วยเสริมสร้างร่างกายให้แข็งแรง ซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอให้ปกติ
• มีกรดอะมิโน และแคลเซียม ช่วยเสริมสร้างกระดูก และฟัน
• มีธาตุเหล็ก ป้องกันภาวะโลหิตจาง
• มีบีตาแคโรทีน ช่วยต้านอนุมูลอิสระ และบำรุงสายตา
• มีไฟเบอร์ ช่วยเรื่องระบบย่อยอาหารต่าง ๆ
• ช่วยปรับสภาพร่างกายให้เป็นด่าง ในคนที่มีสภาวะเครียด หรือร่างกายมีความเป็นกรดจากอาหาร และช่วยรักษาภาวะซีด

รู้ไหมว่า? ไข่ผำนั้น มีคุณสมบัติในการบำบัดน้ำเสียได้ โดยผำ จะช่วยให้ปริมาณออกซิเจนที่ละลายน้ำ มีค่าสูงขึ้น ความเป็นกรดด่างอยู่ในระดับค่อนข้างเป็นกลาง และค่าความขุ่นของน้ำเสีย มีค่าต่ำลงได้ ไม่ควรใช้ไข่ผำจากการบำบัดน้ำเสียไปรับประทาน เพราะอาจมีสารเคมีอันตรายจากน้ำเสียสะสมในผำ ทำให้ส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ ไ

การขยายพันธุ์ และการเพาะเลี้ยงไข่ผำ

• การเพาะเลี้ยงไข่ผำ

วัสดุที่เพาะเลี้ยงอาจเป็นโอ่ง อ่างน้ำ กะละมัง หรือท่อซีเมนต์ หากใช้ท่อซีเมนต์ ต้องเทปูนรองพื้น ป้องกันน้ำรั่ว ใส่ท่อระบายน้ำทิ้งไว้ เพื่อการเปลี่ยนถ่ายน้ำ และแช่น้ำทิ้งไว้ให้บ่อหมดความเป็นปูน หรือให้บ่อจืดก่อน จึงจะเลี้ยงผำได้

• สถานที่สำหรับเลี้ยง

พื้นที่ร่ม หรือหากจำเป็นต้องเลี้ยงกลางแดด ให้พรางแสงด้วยสแลน 50 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งจะช่วยให้ผำโตดี และให้โปรตีนสูงกว่าการเลี้ยงกลางแดดจัด
สินค้าแนะนำ: สแลนกันแดด สแลนกรองแสง

• การเก็บเกี่ยวผลผลิต

สามารถทำได้ 2 แบบ คือ เก็บครั้งเดียวแล้วเลี้ยงใหม่ เก็บสัปดาห์ละครั้ง และควรเก็บ ประมาณ 40% ของผำในบ่อเลี้ยง เพื่อให้ผำ เจริญเติบโตได้เพียงพอกับการรับประทานได้บ่อยครั้งนั่นเอง

• การเก็บรักษา

หากเหลือจากรับประทาน สามารถเก็บให้คงความสด ในอุณหภูมิห้องได้ ไม่เกิน 2 วัน และเก็บในตู้เย็นได้ ประมาณ 1 สัปดาห์
สินค้าแนะนำ: เครื่องซีลสุญญากาศ และ ถุงซีลสุญญากาศ

แนะนำ 3 เมนูไข่ผำ

รสชาติของ ไข่ผำ คือ มีรสจืด ไม่มีกลิ่น มีความกรุบคล้าย ๆ ไข่กุ้ง ก่อนนำมาทำอาหาร ต้องล้างให้สะอาด รองด้วยผ้าขาวบางให้แน่ใจว่าไม่มีสิ่งสกปรกปนอยู่ ไข่ผำที่ดี ต้องมีสีเขียวสดไม่คล้ำ และต้องปรุงให้สุกก่อนกิน เพราะการทานไข่ผำดิบ อาจส่งผลเสียต่อการดูดซึมอาหารได้ ไข่ผำสามารถนำมาทำอาหารได้หลายเมนูจากไข่ผำ เช่น

1) เมนูไข่เจียวไข่ผำ

วัตถุดิบ

• ผำ ตามชอบ
• ไข่ไก่5 ฟอง
• ผงปรุงรส 1 ช้อนชา
• หอมใหญ่ซอย 1/2 หัว
• น้ำมันรำข้าว สำหรับทอด

วิธีทำ

1. นำไข่ผำ ล้างน้ำให้สะอาด เตรียมไว้
2. ตอกไข่ใส่ชามผสม ใส่ผงปรุง ตีให้เข้ากัน จากนั้น ใส่ไข่ผำ และหอมใหญ่ ลงไปคนให้เข้ากัน
3. ตั้งกระทะ ใส่น้ำมันเทไข่เจียวไข่ผำลงไป จากนั้น เปิดแก๊ส ใช้ไฟปานกลางค่อนอ่อน ทอดให้ไข่เจียวสุกดีพลิกกลับด้าน จนสุก ปิดเตา ตักใส่จาน พร้อมเสิร์ฟ

2) เมนูคั่วไข่ผำ

ส่วนผสม 

• ผำ 1 ถ้วย
• เนื้อหมูสามชั้น 100 กรัม
• ข่าหั่น 7 แว่น
• ตะไคร้ซอย 2 ช้อนโต๊ะ
• ใบมะกรูดซอย 5 ใบ
• พริกชี้ฟ้าหั่น 2 ใบ
• กระเทียมสับ 1 ช้อนโต๊ะ
• น้ำมันพืช 1/2 ถ้วย

ส่วนผสมเครื่องแกง

• เกลือ 1 ช้อนชา
• กะปิ 1 ช้อนโต๊ะ
• ปลาร้าต้มสุก 1 ช้อนโต๊ะ
• พริกแห้ง 10 เม็ด
• กระเทียม 10 กลีบ
• หอมแดง 3 หัว
• ข่าหั่น 1 ช้อนโต๊ะ
• ตะไคร้ซอย 1 ช้อนโต๊ะ

วิธีทำ

1. โขลกเครื่องแกงรวมกันให้ละเอียด
2. ตั้งกระทะ เจียวกระเทียมกับน้ำมัน ใส่เครื่องแกงลงผัดจนมีกลิ่นหอม ใส่หมูสามชั้น ผัดให้หมูสุก
3. ตามด้วยใส่ข่า ตะไคร้ และพริกชี้ฟ้า ผัดให้เข้ากัน และใส่ไข่ผำลงผัด ผัดจนสุก ปิดเตา ตักใส่จาน พร้อมเสิร์ฟ

สูตรจาก lannainfo.library.cmu.ac.th

3) แกงอ่อมไข่ผำ

ส่วนผสม

• ผำ 1/2 กิโลกรัม
• เนื้อหมู 300 กรัม
• ข้าวแช่
• พริก 3 เม็ด
• น้ำปลา 1 ช้อนโต๊ะ
• น้ำปลาร้า 3 ช้อนโต๊ะ
• เกลือ เล็กน้อย
• ใบมะกรูด
• ตะไคร้ 1 ต้น
• ผักชีลาว
• น้ำเปล่า 1/2 แก้ว

วิธีทำ

1. นำไข่ผำไปล้างให้สะอาด ใส่หม้อ เตรียมไว้
2. โขลกข้าวแช่ พริกเข้าด้วยกัน จากนั้น ตักใส่หม้อที่มีไข่ผำ นำขึ้นตั้งไฟ ใส่ใบมะกรูด ตะไคร้หั่น คนให้เข้ากัน เติมน้ำเปล่าครึ่งแก้ว น้ำปลาร้า คนให้เข้ากัน พอสุก ปิดเตายกลง
3. จากนั้น ปรุงรสด้วยเติมน้ำปลา โรยเกลือ เล็กน้อย ตักใส่ชาม เสิร์ฟคู่กับข้าวเหนียว พร้อมทาน

เป็นอย่างไรบ้าง วัตถุดิบพื้นบ้าน อย่างไข่ผำ ที่บอกเลยว่า น่าลิ้มลองมาก ๆ เป็นอีกหนึ่งอาหารที่ให้ประโยชน์ หรือใครจะไปเพาะเลี้ยงไข่ผำ เป็นอาชีพเสริมก็ทำได้ไม่ยากเลย หวังว่าบทความนี้ จะให้ประโยชน์แก่ผู้อ่านไม่มากก็น้อยนะจ๊ะ

บทความดี ๆ น่าอ่าน:

• รู้จักกับ สาหร่ายพวงองุ่น แคลอรี่ต่ำ ประโยชน์แน่นๆ
• ชวนมาทำ ส้มผัก อาหารพื้นบ้านคนอีสาน วิธีทำไม่ยาก
• มะรุม ผักพื้นบ้านชั้นดีของไทย สรรพคุณและประโยชน์มากมาย
• รู้จักกับ ผักกูด สรรพคุณมากมาย ปลูกง่าย ทำอาหารอร่อย
• ผักปลัง สรรพคุณมากมาย ปลูกได้ตลอดทั้งปี

อ้างอิงข้อมูลจาก: จดหมายเหตุมหาวิทยาลัยแม่โจ้, psub.psu.ac.th, sentangsedtee.com, th.openrice.com